Kληρονομική διαδοχή
Οι εθνικές διατάξεις περί κληρονομικής διαδοχής διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο (π.χ. ως προς την ιδιότητα κληρονόμου, τις κληρονομικές μερίδες, τη νόμιμη μοίρα, την έκταση της ελευθερίας σύνταξης διαθήκης, τον τρόπο διαχείρισης της κληρονομιάς, την έκταση της ευθύνης των κληρονόμων για χρέη του κληρονομηθέντος, κ.λπ). Στις διασυνοριακές υποθέσεις κληρονομικής διαδοχής, έχει επιτακτική σημασία να προσδιοριστεί το δικαστήριο που είναι αρμόδιο να επιληφθεί της υπόθεσης, καθώς και το εφαρμοστέο δίκαιο.
Σημαντικό βήμα για τη διευκόλυνση των διασυνοριακών κληρονομικών διαδοχών υπήρξε η θέσπιση, στις 4 Ιουλίου 2012, νέων κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με τους οποίους οι πολίτες θα μπορούν να αντιμετωπίζουν ευκολότερα τις νομικές πτυχές μιας διεθνούς χαρακτήρα διαθήκης ή κληρονομικής διαδοχής. Οι νέοι αυτοί κανόνες θα εφαρμόζονται στην κληρονομική διαδοχή των ατόμων που θα πεθάνουν από τις 17 Αυγούστου 2015 και μετά.
Ο κανονισμός θα διασφαλίζει ότι μια δεδομένη κληρονομική διαδοχή αντιμετωπίζεται συνεκτικά, βάσει ενός δικαίου και από μια και μόνο αρχή. Κατ’ αρχήν, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο οι πολίτες είχαν την τελευταία συνήθη διαμονή τους έχουν διεθνή δικαιοδοσία να επιληφθούν της κληρονομικής διαδοχής και θα εφαρμοστεί το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους. Ωστόσο, οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν το δίκαιο της χώρας της οποίας έχουν την ιθαγένεια ως δίκαιο εφαρμοστέο στην κληρονομική διαδοχή τους. Με την εφαρμογή ενός δικαίου από μια και μόνο αρχή σε διασυνοριακή κληρονομική διαδοχή αποφεύγονται παράλληλες διαδικασίες με ενδεχομένως αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις. Επίσης, διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται σε κράτος μέλος αναγνωρίζονται σε όλη την ΕΕ χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία.
Οι εθνικές διατάξεις περί κληρονομικής διαδοχής διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο (π.χ. ως προς την ιδιότητα κληρονόμου, τις κληρονομικές μερίδες, τη νόμιμη μοίρα, την έκταση της ελευθερίας σύνταξης διαθήκης, τον τρόπο διαχείρισης της κληρονομιάς, την έκταση της ευθύνης των κληρονόμων για χρέη του κληρονομηθέντος, κ.λπ). Στις διασυνοριακές υποθέσεις κληρονομικής διαδοχής, έχει επιτακτική σημασία να προσδιοριστεί το δικαστήριο που είναι αρμόδιο να επιληφθεί της υπόθεσης, καθώς και το εφαρμοστέο δίκαιο.
Σημαντικό βήμα για τη διευκόλυνση των διασυνοριακών κληρονομικών διαδοχών υπήρξε η θέσπιση, στις 4 Ιουλίου 2012, νέων κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με τους οποίους οι πολίτες θα μπορούν να αντιμετωπίζουν ευκολότερα τις νομικές πτυχές μιας διεθνούς χαρακτήρα διαθήκης ή κληρονομικής διαδοχής. Οι νέοι αυτοί κανόνες θα εφαρμόζονται στην κληρονομική διαδοχή των ατόμων που θα πεθάνουν από τις 17 Αυγούστου 2015 και μετά.
Ο κανονισμός θα διασφαλίζει ότι μια δεδομένη κληρονομική διαδοχή αντιμετωπίζεται συνεκτικά, βάσει ενός δικαίου και από μια και μόνο αρχή. Κατ’ αρχήν, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο οι πολίτες είχαν την τελευταία συνήθη διαμονή τους έχουν διεθνή δικαιοδοσία να επιληφθούν της κληρονομικής διαδοχής και θα εφαρμοστεί το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους. Ωστόσο, οι πολίτες μπορούν να επιλέξουν το δίκαιο της χώρας της οποίας έχουν την ιθαγένεια ως δίκαιο εφαρμοστέο στην κληρονομική διαδοχή τους. Με την εφαρμογή ενός δικαίου από μια και μόνο αρχή σε διασυνοριακή κληρονομική διαδοχή αποφεύγονται παράλληλες διαδικασίες με ενδεχομένως αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις. Επίσης, διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται σε κράτος μέλος αναγνωρίζονται σε όλη την ΕΕ χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία.